افسانه 8 لئوان آب

" اگر می خواهید دچار نارسایی کلئوی شوید، این مقاله را نخوانید ! "

فرقی ندارد از چه کسی بپرسیم؛ همه یک نسخه می پیچند: 8 لئوان آب در روز بخور…! عبارت "8 لئوان آب در روز" را از همه می شنویم، از پزشک متخصص بیماری­های کلئوی تا مادربزرگ پدری یا مادری! گویی 8 لئوان آب دارویی همه­ کاره است که ما را از هر نوع بیماری، از سرطان های پیشرفته تا سرماخوردگی پیش پا افتاده حفظ می کند.

این ادعا نه ففط در ایران، که به طور گسترده ای در دنیا مورد قبول است. در این مقاله به بررسی صحت تأثیر 8 لئوان آب در روز بر سلامتی انسان می پردازیم؛ اینکه واقعاً به چند لئوان آب در روز نیاز داریم؟

افسانه 8 لئوان آب از کجا آمد؟

                   

وقتی صحبت از سلامتی می شود، همیشه به دنبال قواعدی می گردیم که علم در مورد سلامتی برایمان به ارمغان آورده است. یکی از همین قواعد، خوردن 8 لئوان آب در روز برای دفع سموم از بدن و سالم نگه داشتن آن است. اما جالب است بدانید که این قاعده 8 لئوان در روز، ریشه علمی ندارد. پس ریشه افسانه 8 لئوان آب از کجاست؟

ریشه های اولیه افسانه 8 لئوان آب در روز، به ادعای یک کشاورز اتریشی بازمی گردد. وینسِنت پریسنیتز کسی بود که پس از تصادفی سهمگین، مدعی شد با بانداژ خیس و نوشیدن حجم زیادی آب خودش را درمان کرده است. وینسنت به همین خاطر هم مشهور شد. بعد از این ماجرا، وینسنت تصمیم گرفت تا جریانی به اسم "طبیعت درمانی با آب درمانی" را در سطح وسیعی میان مردم مطرح کند. جریانی که وینسنت به راه انداخته بود، به قدری جدی شد که در اوایل قرن 19 میلادی، ادعاهای عجیبی مطرح شد؛ از جمله این که می توان با نوشیدن آب یخ، حمام کردن و استفاده از آن، تمامی انواع بیماری ها را از خود دور کرد. پیشنهاد نوشیدن 12 الی 13 لئوان آب در روز هم جزء همین ادعاها بود.

اما در دهه 40 تا 60 میلادی، نشانه­ های بیشتری از شکل گیری افسانه 8 لئوان آب می یابیم. سال 1945، هیأت غذا و تغذیه ایالات متحده آمریکا اعلام کرد که مردم آمریکا باید به ازای هر کالری غذای مصرفی، یک میلی لیتر آب مصرف کنند؛ که برای یک انسان با مصرف 2000 کالری در روز، به اندازه 8 لئوان آب می شود.

اما نقطه اوج شهرت ادعای مصرف 8 لئوان آب در روز، در دهه 60 میلادی با رژیم غذایی معروف دکتر اِروین استیلمن اتفاق افتاد. استیلمن در کتاب خود اشاره کرد برای اثربخشی رژیم پیشنهادی اش، شخص باید حداقل 8 الی 10 لئوان آب در روز مصرف شود تا میزان کِتون در خون فرد کاهش یابد تا کاهش وزن اتفاق بیافتد. در سال 1974 متخصص تغذیه فردریک جان استِر نیز در کتابش مدعی شد بزرگسالان باید روزانه بین 6 الی 8 لئوان آب در قالب های مختلف آب، قهوه، میوه، سبزیجات و … بیاشامند.

میزان آب کافی برای بدن:

بیش از 60 درصد از بدن ما را آب تشکیل می دهد. تمام سلول­ها و ارگان­های داخلی بدن ما برای آن که بتوانند به درستی کار کنند به آب احتیاج دارند. پس از بررسی ریشه های شکل گیری افسانه 8 لئوان آب، اکنون سوالی که باید پاسخ داده شود این است که چه مقدار آب برای بدن انسان کافی است؟ بیشتر از 8 لئوان یا کمتر از آن؟ آیا اساساً واحد شمارشی باید برای نوشیدن آب در نظر گرفت؟

در ادامه با بررسی فواید نوشیدن آب کافی، روشن می شود که علی رغم نیاز بدن انسان به آب کافی، به دقت کافی در عوامل مؤثر در میزان آب کافی برای بدن و تحقیقات بیشتر در این زمینه نیز نیازمند هستیم.

فواید نوشیدن آب کافی:

                       

وقتی یک لئوان آب در دست داریم، به تنها چیزی که فکر نمی کنیم فواید آن است. ما اکثراً آب می نوشیم تا تشنگی مان برطرف شود، یا حالت گوارایی در ما ایجاد کند، یا اگر در آب و هوای گرم کلافه شدیم، دمای بدنمان را کاهش دهد. اما آب در این مسیری که از طریق دهان به سوی بدن طی می کند تنها نیست و فوایدی با خود به همراه دارد. برخی از این فواید شامل موارد زیر است:

1. کاهش ریسک بسیاری از انواع سرطان ها؛

نوشیدن آب کافی از سرطان هایی از قبیل مثانه و روده بزرگ و نیز بیماری های قلبی جلوگیری می کند.

2. بهبود عملکرد شناختی در افراد؛ 

برخی تحقیقات نشان می دهد نوشیدن کافی آب موجب افزایش توجه بصری و کارکرد حافظه می­شود.

3. بهبود وضعیت روانی؛

از دیگر مزایای آشامیدن آب کافی، کاهش خستگی، خشم، پریشانی و افسردگی است.

4. بهبود عملکرد مثانه و کلیه؛

در افرادی که مستعد بیماری سنگ کلیه هستند، نوشیدن آب به مقدار کافی می تواند از تولید مجدد سنگ جلوگیری کند. همچنین رساندن آب کافی به بدن در کاهش عفونت­های مثانه در افرادی که سابقه چنین بیماری هایی را دارند، تأثیرگذار است. 

5. بهبود عملکرد انسان در موقع انجام فعالیت های فیزیکی سنگین؛

عدم نوشیدن آب کافی در انجام فعالیت های فیزیکی سنگین از قبیل ورزش، می تواند سبب افزایش خستگی در حین انجام آن و در نتیجه کاهش انگیزه در انسان شود.

6. رفع یبوست و پیشگیری از آن؛

مصرف آب کافی کمک شایانی به کاهش یبوست و از بین بردن آن می­کند.

7. بهبود سلامت پوست انسان؛

نوشیدن آب کافی خشکی و سفت شدگی پوست را کاهش داده و موجب افزایش نرمی و لطافت پوست می گردد.

8. کاهش وزن؛

نوشیدن آب کافی می تواند در کاهش وزن تأثیرگذار باشد؛ به این شرط که جایگزین نوشیدنی های با کالری بالا همچون نوشابه و ماءالشعیر گردد. همچنین آشامیدن آب پیش از صرف غذا باعث می شود که شما احساس سیری کنید و در نتیجه موجب کاهش وزن شما می شود.

عوامل مؤثر در میزان آب کافی:

                                     

میزان مصرف روزانه آب در هر فرد با دیگری متفاوت است. 8 لئوان آب در روز ممکن است برای شخصی بیش از حد مورد نیازش باشد و برای فرد دیگر مقدار کمی محسوب شود. در واقع، هر فردی آن مقدار از آب برای بدنش کافی است که بتواند جایگزین مایعاتی شود که از طریق، تنفس، عرق کردن و ادرار و مدفوع کردن از دست می دهد. تشخیص این میزان به عوامل متعددی بستگی داشته که در ادامه به آن­ها اشاره می کنیم: 

1. میزان فعالیت؛

هر فعالیتی که باعث می شود که شما عرق کنید، بدن شما را آماده پذیرش آب بیشتر می کند. به عنوان مثال شما باید قبل، بعد و درهنگام ورزش کردن آب بنوشید.

2. وزن انسان؛

هرچه وزن انسان بیشتر باشد، به آب بیشتری احتیاج دارد.

3. سلامت عمومی بدن؛

اگر امراضی از قبیل تب، اسهال و استفراغ داشته باشیم، بدن ما مایعات زیادی از دست می دهد و نوشیدن مقدار کمی آب برای بدن کافی نیست. همچنین افرادی که سنگ کلیه و عفونت مثانه دارند، باید آب بیشتری مصرف کنند.

4. محیط زیست؛

گرما یا رطوبت هوا موجب تعریق بدن می شود. در چنین شرایط آب و هوایی بدن به حجم زیادی از آب احتیاج پیدا می کند. باید توجه کنیم که در ارتفاعات نیز بدن انسان با کمبود آب کافی مواجه است؛ هرچند آب و هوای سرد احساس تشنگی در انسان را فروکش می کند.

5. بارداری و شیردهی؛

زنانی که دردوران بارداری یا شیردهی قرار دارند، به آب و مایعات بیشتری برای تأمین آب کافی برای بدن احتیاج دارند.

8 لئوان آب و احساس تشنگی

نیاز به بررسی عمیق نداریم، می دانیم بدنمان چه موقع به آب نیاز دارد، و این را با احساس تشنگی درک می کنیم. احساس تشنگی در مراحل اولیه کمبود آب در بدن انسان بوجود می آید؛ زمانی که حدود دو درصد یا بیشتر از وزن بدنمان را در اثر کم آبی از دست می دهیم.

 پس باید گفت زمانی که احساس تشنگی نداریم لازم نیست آب بنوشیم. نوشیدن آب در زمانی که احساس تشنگی نمی کنیم تنها زمانی منطقی است که ناشی از فعالیت فیزیکی زیاد باشد. تحقیقاتی که از طریق تصویربرداری مغز انجام شده است نیز نشان می دهد که نوشیدن آب بیش از میزان مورد نیاز برای بدن انسان، برای فرد احساس ناخوشایندی ایجاد می کند. بنابراین نوشیدن 8 لئوان آب در روز بر اساس افسانه ای که ادعا می کند این 8 لئوان ضامن سلامتی انسان است، مغز انسان را دلسرد می کند.

نوشیدن 8 لئوان آب در روز، آن هم در حالی که بدن ما به آن حجم از آب احتیاج ندارد، موجب تغییر اندازه دستگاه ادراری انسان از جمله مثانه و میزنای، و در خطرناک­ترین حالت آن موجب نارسایی کلئوی می شود. هرچند نباید نگران بود؛ در بیشتر مواقع آب زیاد از طریق ادرار دفع می شود. این اتفاق را مدیون کلیه ها هستیم که وظیفه بررسی تعادل میزان آب از دست رفته و آب دریافتی بدن را برعهده دارد. کلیه­ ها ظرف 40 ثانیه به هرگونه عدم توازن ناشی از کمی یا زیادی آب بدن واکنش نشان می­دهد. پس اگر احساس تشنگی نداشتید و آب زیاد نوشیدید، چنانچه احساس کردید مقدار آب اضافی از شما دفع نمی شود و پاهایتان ورم کرده، یعنی کلیه ها دچار اختلال شده اند و باید به دکتر مراجعه کنید.

با دقت در شواهد فوق می­ توان گفت تعیین عدد مشخص برای میزان آب کافی برای بدن، آن هم برای همه کار بیهوده ای است. تمام آنچه باید در نظر بگیریم این است که احساس تشنگی را ملاکی برای نوشیدن آب در نظر بگیریم و بدانیم که قرار نیست سلامتی مان را از دست بدهیم. باید باور کنیم که عدد 8، عدد مقدسی نیست.