پمپ‌های دیافراگمی بادی دوبل (AODD=Air-Operated Double Diaphragm) به دلیل طراحی خاص و قابلیت‌های منحصر به فردشان در صنایع مختلف از جمله شیمیایی، داروسازی و مواد غذایی، جایگاه ویژه‌ای دارند. این پمپ‌ها به واسطه استفاده از دیافراگم برای انتقال مایعات، توانایی تحمل شرایط کاری سخت و مواد خورنده را دارند. با این حال، علی‌رغم مزایای فراوان، بسیاری از کاربران و تکنسین‌ها در استفاده و نگهداری از این پمپ‌ها با چالش‌هایی مواجه می‌شوند که می‌تواند به عملکرد ضعیف و حتی خرابی زودرس آنها منجر شود.
اشتباهات رایج در نصب، تنظیم و نگهداری پمپ‌های دیافراگمی می‌تواند تأثیرات منفی قابل توجهی بر کارایی، عمر مفید و هزینه‌های عملیاتی این تجهیزات داشته باشد. از جمله این اشتباهات می‌توان به نادیده گرفتن صحیح سایزینگ پمپ، عدم تطابق بین فشار و جریان، و مشکلات مربوط به کیفیت هوا و فیلترها اشاره کرد. هدف این مقاله، بررسی دقیق این اشتباهات رایج و ارائه راهکارهایی برای پیشگیری از آنهاست. با شناخت و رفع این مشکلات، می‌توان به بهبود عملکرد پمپ‌های دیافراگمی و افزایش بهره‌وری آنها در صنایع مختلف کمک کرد. این اشتباهات می‌توانند عملکرد پمپ را کاهش داده و عمر مفید آن را کوتاه کنند.
ابتدا به طور خلاصه در مورد نحوه کار پمپ دیافراگمی و ویژگی های آن صحبت می کنیم و سپس به بیان پنج اشتباه رایج در پمپ های دیافراگمی و روش های اصلاح آنها می پردازیم.
نحوه کار پمپ های دیافراگمی
پمپ‌های دیافراگمی بادی با هوای فشرده کار می‌کنند. هوای فشرده بین دو محفظه از طریق یک شفت متصل منتقل می‌شود که به دیافراگم ها امکان حرکت همزمان را می‌دهد. این حرکت به جلو و عقب، مایع را از یک محفظه خارج کرده و به لوله خروجی می‌فرستد و همزمان محفظه دیگر را پر می‌کند. پمپ‌های دیافراگمیبسته به اندازه محفظه و سایز ورودی و خروجی دبی های متفاوتی دارند ولی دبی معمول در آنها تا حدود 1200 لیتر بر دقیقه می تواند باشد. فشار نهایی در پمپ های دیافراگمی بسته به سیال، تا 7 بار می تواند برسد.
ویژگی‌های پمپ دیافراگمی
به دلیل عدم وجود مهره‌های داخلی و قطعات متحرکی که نیاز به روانکاری و خنک‌سازی دارند، پمپ دیافراگمی می‌تواند به صورت خشک، بدون آسیب کار کند. یک منبع هوای فشرده تمیز برای کارکرد ضروری است و پمپ‌ها معمولاً سیالات را در فشارهایی معادل یا کمتر از فشار هوای موجود پمپ می‌کنند. طراحی ساده این پمپ‌ها، به دلیل استفاده از هوای فشرده به جای برق، آنها را آسان برای استفاده و کم‌هزینه برای تعمیر می‌کند. اگرچه پمپ‌های دیافراگمی عنوان نیروی کاری پمپ‌ها شناخته می‌شوند، اما چندین عامل می‌تواند کارایی و عمر عملیاتی آنها را کاهش دهد که در ادامه به آنها می پردازیم.
5 اشتباه رایج در پمپ های دیافراگمی
1. استفاده از قطعات غیرمقاوم به سایش
هنگام انتخاب پمپ دیافراگمی بادی دوبل برای یک کاربرد خاص، برخی از اجزای پمپ می‌توانند تفاوت قابل توجهی در عملکرد کلی و زمان متوسط بین خرابی‌ها (MTBF=Mean Time Between Failures) ایجاد کنند. هنگام پمپاژ سیالات ساینده، استفاده از اجزایی که از مواد مقاوم در برابر سایش ساخته شده‌اند، مهم است. تولیدکنندگان اغلب صندلی‌های سنتی لاستیکی را با پلیمرهای با عملکرد بالا و مقاوم در برابر سایش جایگزین می‌کنند تا سایش ناشی از کاربردهای ساینده را کاهش دهند.
2. پمپاژ موادی که با اجزای پمپ سازگار نیستند.
قبل از انتخاب یک پمپ دیافراگمی بادی با دیافراگم دوبل، داشتن درک صحیحی از خواص شیمیایی سیالات بسیار مهم است. اطمینان حاصل کنید که سیالات انتقالی از نظر شیمیایی با مواد استفاده‌شده در ساخت پمپ سازگار هستند. این شامل الاستومرها، ریخته‌گری‌ها و احتمالا سخت‌افزار در صورت غوطه‌ور شدن پمپ است. از آنجا که ایمنی با بسیاری از مواد شیمیایی مختلف مورد توجه است، انتخاب پمپی که از مواد سازگار با شیمیای سیال ساخته شده باشد، ضروری است.
3. نادیده گرفتن دمای عملیاتی
یکی از عوامل مهم که اغلب نادیده گرفته می‌شود، دمای عملیاتی است. اگرچه پمپ‌های دیافراگمی می‌توانند سیالاتی با دمای تا 220 فارنهایت (104 درجه سانتی‌گراد) را جابجا کنند، دماهای بالا می‌توانند تأثیرات منفی بر عملکرد مواد پمپ داشته باشند. برخی مواد در دماهای بالا تخریب، ترک، تورم یا تجزیه می‌شوند که مقاومت در برابر خوردگی را کاهش داده و باعث خرابی زودرس می‌شود. دماهای پایین نیز انعطاف‌پذیری دیافراگم را کاهش می‌دهند. هر ماده دیافراگم محدوده دمایی خاصی برای عملیات دارد. برای اطمینان از عملکرد صحیح، باید رتبه‌بندی دمایی تمامی اجزا بررسی شود.
4. عدم توجه به تأمین هوای فشرده لازم
کیفیت و فشار هوا می‌تواند بیش از هر چیز دیگری بر عمر یک پمپ دیافراگمی تأثیر بگذارد. در نهایت، هوای فشرده منبع قدرت این پمپ‌ها است. درست همان‌طور که هوای آلوده می‌تواند بر نحوه عملکرد یک پمپ تأثیر بگذارد، فشار هوا نیز می‌تواند تفاوت بین پمپ‌هایی که با ظرفیت کامل کار می‌کنند و پمپ‌هایی که اصلاً کار نمی‌کنند یا به خوبی کار نمی‌کنند، را ایجاد کند. سرعت عملکرد و میزان جریانی که یک پمپ دیافراگمی تولید می‌کند، هر دو تحت تأثیر فشار هوا قرار دارند. اگر پمپ فشار بیشتری از آنچه که نیاز دارد دریافت کند، به سرعت چرخه خواهد شد که منجر به عملکرد ناکارآمد، ساییدگی بیشتر پمپ و خرابی زودرس می‌شود. فیلترهای هوا و تنظیم‌کننده‌های هوا کمک می‌کنند تا هوا تمیز بوده و در فشار مناسب نگه داشته شود.
مایع باید زمان کافی برای ورود و خروج از هر محفظه مایع را داشته باشد و توپ‌های چک ولو باید به درستی در جای خود قرار گیرند تا مهر و موم حاصل شود. اطمینان از فشار مناسب هوا باعث می‌شود مایع با نرخ بهینه جریان داشته باشد تا هر ضربه بدون برگشت جریان کامل شود و بدین ترتیب عملکرد پمپ بهبود یابد.
5. استفاده از اتصالات نادرست
مطابقت دادن نرخ‌های جریان و فشار با نیازهای جریان و فشار یک فرآیند، بخش مهمی از تعیین اندازه پمپ است. اطمینان حاصل کنید که لوله‌ها و اتصالات ورودی و خروجی مایع حداقل به اندازه اندازه اتصال پمپ باشند قبل از اینکه مایع شروع به عبور از پمپ کند. انجام این کار در زمان نصب، بهره‌وری پمپ را بهینه می‌کند. به عبارت ساده‌تر، این به معنی آن است که برای نصب پمپ ۲ اینچی، اتصال آن به لوله‌کشی ۲ اینچی یا بزرگتر بهترین گزینه است. اگر لوله کوچکتر از پمپ باشد، مکش مایع محدود خواهد شد که بر جریان پمپ، بهره‌وری و عمر دیافراگم تأثیر منفی می‌گذارد. تعیین اندازه مناسب برای طول عمر پمپ و عملکرد بهینه بسیار حیاتی است.
در پایان
با در نظر گرفتن این پنج عامل، کاربران پمپ دیافراگمی می‌توانند بالاترین کارایی کلی پمپ را به دست آورند. برای تولید خروجی موفق، ضروری است که عملیات به صورت روان انجام شده و برنامه‌ریزی منظم انجام گیرد، در حالی که زمان‌های عدم فعالیت به حداقل برسد تا بهره‌وری به حداکثر برسد.