آیا خوردن صبحانه کامل واقعاً در کاهش وزن تأثیرگذار است؟

مدت هاست گفته می شود اگر بخواهیم کاهش وزن داشته باشیم، باید در ابتدای روز، صبحانه کامل بخوریم و در باقیمانده روز وعده های غذایی را سبک تر میل کنیم. بعضی از مشهورترین توصیه های پیرامون رژیم غذایی روی این موضوع تمرکز کرده اند که زمان خوردن وعده های غذایی تاثیر بسزایی بر مقدار کاهش وزن شما دارد.

منطق پشت این فرضیه قابل درک است؛ مخصوصاً زمانی که تمامی سلول های بدن ما تمامی فعالیت 24ساعته شبانه روز ما را دنبال می کنند. همانند دنیای بیرون، ساعت شبانه روزی روی بدن ما نیز تأثیر داشته و ریتم روزانه عملکردهای بیولوژیکی از جمله متابولیسم را تنظیم می کنند. به دلیل وجود چنین ریتم های متابولیکی در بدن، دانشمندان پیشنهاد داده اند که نحوه اختصاص دادن میزان غذا در هر وعده غذایی متفاوت باشد.

بررسی علمی تأثیر صبحانه کامل بر متابولیسم بدن

دو کار تحقیقاتی از سال 2013 نشان داده اند که مصرف کالری زیاد در اول روز و مصرف کالری کم در زمان عصر تا پایان روز به افراد کمک می کند تا کاهش وزن داشته باشند. با این حال پژوهش مهم تازه ای یافته هایی دارد که نشان می دهد نسبت سایز صبحانه و شام افراد در اصل بر روی میزان اشتهایی که خود شخص گزارش می کند تأثیر داشته و در واقع بر متابولیسم بدن و کاهش وزن تأثیری ندارد.

برای بررسی ارتباط میان میزان صبحانه و میزان شام و تأثیر آن بر گرسنگی و بررسی علمی تأثیر صبحانه کامل بر متابولیسم بدن، یک تیم تحقیقاتی از دو دانشگاه مطرح تحقیقی کنترل شده درباره سلامتی روی افرادی که اضافه وزن دارند آغاز کردند. شرکت کنندگان در تحقیق بر اساس دو برنامه رژیم غذایی تغذیه شدند که هر کدام از رژیم ها برای چهار هفته برنامه ریزی شده بود. این دو برنامه به این شرح بود که برنامه اول یک صبحانه کامل و مفصل همراه با شام سبک، و برنامه دوم شامل صبحانه ای سبک همراه با یک شام کامل و مفصل بود.

تیم تحقیقات خودشان مستقیماً وعده های غذایی را آماده می کردند، به همین دلیل می دانستند که هر شرکت کننده ای چه مقدار کالری مصرف می کند. بر همین اساس آن ها می توانستند متابولیسم شرکت کنندگان را اندازه گیری کنند که شامل این موضوع بود که بدن هر فرد چه مقدار کالری می سوزاند. همچنین کلیه شرکت کنندگان این پژوهش متعهد شدند که تمامی شرایط هر دو برنامه رژیم غذایی را رعایت کنند تا تأثیرات این الگوی غذایی با سایر افراد قابل مقایسه باشد.

نتایج آزمایش و یافته های پژوهش

پیش از آغاز آزمایش اینگونه فرض شده بود که صبحانه کامل و مفصل همراه با شام سبک موجب افزایش کالری سوزانده شده و در نتیجه کاهش وزن می گردد. اما با این وجود، نتایج آزمایش انجام شده هیج تغییری در وزن افراد یا معیارهای بیولوژیکی در میزان مصرف انرژی میان دو وعده غذایی در نظر گرفته شده یافت نشد.

معیارهای مصرف انرژی شامل میزان متابولیسم پایه (میزان کالری که بدن در زمان استراحت استفاده می کند)، فعالیت فیزیکی، و نیز استفاده از شکل شیمیایی آب که امکان ارزیابی کل مصرف انرژی روزانه را فراهم می کند. همچنین هیچ تفاوتی در سطح گلوکوز خون، انسولین خون یا چربی خون ایجاد نمی شود. این موضوع از این جهت اهمیت دارد که تغییرات در این عوامل بر سلامت متابولیکی بدن تأثیرگذار است.

باید یادآور شد که یافته های این آزمایش مطابق است با مطالعات زمان بندی غذایی کوتاه مدت (یک تا شش روز)، که در آن شرکت کنندگان در یک اتاق تنفسی آزمایشگاهی (یک اتاق کوچک و بدون هوا مجهز به وسایل رفاهی اولیه) برای مدت زمان آزمایش زندگی می کنند. در مجموع، این تحقیق نشان می‌دهد که نحوه پردازش کالری های بدن ما در صبح در مقابل عصر تاثیری بر کاهش وزن که در سایر تحقیقات نتیجه گیری شده است، ندارد.

پس از انجام آزمایش، تنها یک تفاوت در شرکت کنندگان ثبت شد و آن هم تغییری بود که طبق گزارش خود شرکت کنندگان در گرسنگی و سایر عوامل مرتبط با آن همچون میزان غذایی که می خواستند میل کنند، احساس می کردند. توضیح آن که در طول روز، شرکت کنندگان در رژیم غذایی که صبحانه کامل و مفصل همراه با شام سبک می خوردند در مقایسه با رژیم غذایی دیگر، کمتر گزارش گرسنگی در طول روز دریافت شد. چنین یافته ای شاید برای افرادی که به دنبال کاهش وزن هستند مفید باشد، به گونه ای که صبحانه کامل و مفصل همراه با شام سبک به آن ها کمک می کند تا بهتر گرسنگی خود را کنترل کرده و در نتیجه در طول روز کمتر غذا بخورند.

سخن پایانی

به عنوان سخن پایانی باید اشاره کرد با وجود یافته های فوق، باید این واقعیت را پذیرفت که با توجه به این که نه میزان کالری های دریافتی و نه میزان کالری های سوزانده شده در طول چهار هفته آزمایش هیچ تغییری نکرد، احتمال ضعیفی دارد که اگر آزمایشات بیشتر ادامه می داشت، وزن بدن شرکت کنندگان تغییر کند. لازم به ذکر است که شرکت کنندگان همچنین مجاز بودند که زمان دقیق هر وعده غذایی را خودشان انتخاب کنند؛ با این وجود، تفاوت ناچیزی در زمان بندی هر الگوی غذایی وجود داشت.

تحقیقات بسیاری در زمینه پاسخ به این سوال که آیا خوردن صبحانه کامل واقعاً در کاهش وزن تأثیرگذار است یا خیر، و نیز سوالات مشابه انجام شده است. هرچند بسیاری از بررسی ها و تحقیقات وجود دارد که تأیید می کند زمان بندی وعده های غذایی نقش تأثیرگذاری در بهبود سلامت افراد بسیاری دارد، با این حال، آزمایش فوق که در این مقاله در مورد آن صحبت شده است اشاره می کند که زمانی که افراد در طول روز کامل ترین وعده غذایی خود را می خورند، آنچنان اهمیتی که تا کنون در مورد آن گمان شده است را ندارد.